مقدمه

جمهوري اسلامي ايران، که به‌بهاي خون‏هاي پاک هزاران انسان آزاده و فداکار به‌دست آمده، نظامي است که اسلامي‌بودن، ويژگي اصلي و ممتاز آن است. در برپايي اين نظام، عوامل و شرايط فراواني مؤثر بوده‌اند؛ ولي محور همة آنها علاقه به اسلام است، و بقاي آن به‌شکل نظام اسلامي نيز در صورتي امکان‏پذير خواهد بود که اين ویژگی همچنان محفوظ بماند. مکتبي‌بودن نظام و ابتناي آن بر اصول و ارزش‌هاي خاص، و به‌ديگرسخن، تبعيت نظام از سلسله اصول و عقايد و افکاري خاص، دست‌کم در دو بعد تجلي مي‏يابد: يکي در بعد قانون‏گذاري و ديگري در بعد حکومت و اجرا. البته مي‏توان بعد سومي نیز با عنوان بعد قضايي درنظر گرفت، که به‌اندازة قوة مقننه و دستگاه اجرايي اصالت ندارد.

با توجه به مطلب پیش‌گفته، نظامي اسلامي خواهد بود که نخست، قوانيني که آن نظام، معتبر مي‏داند و از آن دفاع مي‏کند، اسلامي باشد. دوم، متصديان اجراي اين قوانين، براساس ضوابط و اصول و ارزش‌هاي اسلامي، به اين مقام دست یابند. بنابراین اسلامي‌بودن نظام، وابسته به اين است که در هر دو بعد، قوانين و مقررات اسلام ملاک عمل قرار گيرد؛ ازاین‌رو اگر قوانين از مسير اسلامي منحرف شود و قوانين غيراسلامي ملاک اجرا قرار گيرد، يا تمام قوانين مطابق با شرع اسلام باشد اما متصديان امور و مسئولان اجرايي، براساس ضوابط و معيارهاي اسلامي، عهده‏دار اين مناصب و مسئوليت‏‌ها نشوند، چنين نظامي را نمي‏توان به‌تمام معنا اسلامي دانست. آنچه در اين

کتاب محل بحث قرار خواهد گرفت، بخش دوم بحث، يعني بررسي ضوابط و شرايط کساني است که عهده‌دار امور مسلمانان مي‌‌شوند و از ميان اين مناصب، مهم‌ترين آن يعني ولايت فقيه بررسي خواهد شد.

کشورهاي گوناگونی چون موريتاني و پاکستان، عنوان «جمهوري اسلامي» را يدک مي‌کشند؛ اما آن کشوري که مي‌تواند ادعا کند به اسلام نزديک‌تر است، جمهوري اسلامي ايران مي‌باشد. ازديگرسو، ما در موقعيتي زندگي مي‌کنيم که هويت اجتماعي‌مان با واژة ولايت فقيه شناخته مي‌شود؛ چنان‌که‌ در هرجاي دنيا سخن از نظام جمهوري اسلامي به‌ميان مي‌آيد، اين واژه به ذهن خطور مي‌کند. درواقع جمهوري اسلامي ايران، بدون ولايت ‌فقيه شناخته‌شده نيست و سخت به اين امر گره خورده است. بنابراین اگر ولايت‌ فقيه از اين نظام حذف شود، چيزي به نام نظام اسلامي باقي نخواهد ماند. ازاین‌رو تلاش براي تبيين موضوع ولايت ‌فقيه و تقويت عملي آن، درواقع خدمت به حفظ و بقاي اسلام در عالم است. متقابلاً هرگونه تلاشي، با هر دليلي، برای اینکه نظرية ولايت‌ فقيه را خدشه‌دار کند يا عملاً موجب تضعيف آن شود، درحقيقت تيشه‌زدن به پايه‌هاي بناي اسلام در اين عالم است.

ازاين‌رو ما در اين کتاب کوشیده‌ایم ضمن تبيين درست مباني و اصولي که ولايت فقيه بر آنها مبتني است، از اين دستاورد بزرگ انقلاب اسلامي دفاعی معقول و منطقي به‌دست دهیم. البته افزون بر اين مباحث بنيادين، خواهیم كوشيد ولايت فقيه در نظام جمهوري اسلامي را نيز بکاویم تا در اين زمينه شبهه‌اي نتواند در ذهن و فکر خوانندة کتاب اثر گذارد و اعتقادات او را در اين عرصه دچار تزلزل و خدشه سازد.