پيش‌گفتار نگارنده

الحَمدُ و الثَّناءُ لِلأحَد الصَّمَد الَّذي لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَد وَ مِثلُه ما وُجِدَ وَ لَنْ يُوجَد. وَ هو الخالقُ الَّذي عَلَّمَنا البَيانَ وَ هَدانا إلَي البُرهان وَ سَقانا مِنْ كَأسِ الْقُرآنِ. وَ الصَّلوةُ وَ السَّلامُ عَلَي الاْنْبياءِ وَ المُرسَلينَ وَ الأئِمَةِ الْهُداةِ الْمَهْديّينَ سِيَّما عَلي سَيِّدِهمُ الخاتَمِ وَ النُّورِ الأَتَمِّ وَ الْهادي إلَي المَنْهَجِ الأَقْوَمِ نَبيِّنا مُحَمَّد صَلَّي اللّهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ.

حمد و سپاس و منّت از آنِ خداي صاحب نعمت و معبودِ ذي شوكت است كه چراغ علم و معرفت را با فروغ و نورِ رسالت برافروخت و صراط مستقيم هدايت را با تعاليمِ بلندِ برگزيدگانِ صاحبِ ولايت به بشر آموخت.

   عقل و دين از يكديگر جدا نيستند، بل هر دو تجلي يك حقيقت‌اند. و حكيمان و فيلسوفانِ حقيقي همان انبياء و رسولان الهي هستند كه به كنه هستي راه يافتند و در پرتو وحي، جمال حقيقي حق را شهود نمودند. اولياء حقيقي همان عاقلانند كه مركبِ جان و نفس خويش را با حقيقتِ هستي و وجودِ مطلق عقال مي‌كنند و بند هوي و هوس را وا مي‌گذارند و طوقِ طوع و بندگي را به گردن مي‌نهند. حكمت نظري و حكمت عملي دو بالِ عروج آدمي تا ملكوت اعلاست و اين نداي همه رسولان آسماني و انبياء عظام الهي است كه: وَ مَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْراً كَثِيرا.(1)

   دعوتِ به سوي ربّ الارباب بر اساس حكمت، و تعليم كتاب در كنار تزكيه و آموختن حكمت روش انبياء الهي و اولياء آسماني و عارفان ربّاني بوده و هست و اين چيزي نيست جز حكمت بالغه در پرتو تعاليم قرآني.

1. بقره، 269.

كتاب حاضر

كتاب «برهان» از دوره منطق شفاي ابن سينا مشتمل بر چهار مقاله و داراي چهل و يك فصل است. اين كتاب شريف در طي دو سال يعني 1363 تا 1365 توسط استاد محقق و حكيم مدقق آية اللّه محمدتقي مصباح يزدي [دام ظله] در مؤسسه در راه حقِ قم تدريس شد. نگارنده از سال 1367 كار نگارش، ترجمه و تحقيق و ويرايش اين دروس را آغاز نمود و در سال 1373 اولين جلد كه متن و ترجمه و شرح و تعليقاتِ مقاله اولي بود از چاپ خارج شد. و بحمد‌الله مورد استفاده محققان و مدرسان علوم عقلي قرار گرفت و اظهار لطف‌ها و تشويق‌هاي برخي از آن بزرگواران، حقير را شرمنده كرد. هم‌اينك چاپ اول جلد دوّم كه شامل متن و ترجمه و شرح و تعليقاتِ مقاله دوّم است همراه با چاپِ دوّمِ جلد اول به حضور ارباب علم و معرفت تقديم مي‌شود.

   اميد كه همواره باران رحمت و حكمت الهي بر ذهن و ضمير ما ببارد و دست عنايت وليش حجة بن الحسن العسكري(عليهما السلام) ما را مدد فرمايد، ان شاء الله.

حوزه علميه قم

محسن غرويان

بهار 1384