مقدمه

انسان در همه گزينش‌‌هاى خويش و براى رسيدن به مقصود، بايد از آگاهى لازم برخوردار گردد و با كسب علم و معرفت و تحقيق و بررسى، راه و رسم زندگى فردى، اجتماعى، دنيوى و اخروى خويش را مشخص سازد؛ و چون استعدادها، توانايى‌‌ها و آگاهى‌‌هاى او محدود است و نمى‌‌تواند در همه رشته‌‌ها و فنون لازم، تخصص كافى به دست آورد، ناچار است از نظرات ديگران پيروى كند. بنابراين، براى تكامل فرد و جامعه و سامان گرفتن نظام رفتارى و اعتقادى انسان، تقليد ضرورتى اجتناب‌‌ناپذير است. در پرتو تقليد و پيروى از متخصصان و عالمان در هر فن و علمى، در جامعه انسانى و اسلامى، قانون و حق حاكم مى‌‌گردد و بى‌‌نظمى و هرج و مرج‌‌طلبى از جامعه رخت برمى‌‌بندد، و هر كس در فن و تخصصى كه به او مربوط نيست دخالت و اظهار نظر نمى‌‌كند. با توجه به اين مهم قرآن مى‌‌فرمايد: فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ.(1)

حال با توجه به اينكه انسان بسيارى از آگاهى‌‌ها و رفتارهاى خود را از طريق تقليد فرا مى‌‌گيرد، وجود الگوى شايسته بهترين راه‌‌كار براى كسب آموزه‌‌هاى رفتارى و علمى به شمار مى‌‌رود. از اين جهت خداوند بر ما منت نهاد و وجود مقدس خاتم پيامبران(صلى الله عليه وآله) و جانشينان معصوم ايشان را به ما ارزانى داشت، تا اين الگوهاى متعالى و شايسته افق‌‌هاى بلند حيات مادى و معنوى را به روى ما بگشايند و بسان خورشيدى فروزان، روشنگر راه كسانى باشند كه در طريق سعادت و تكامل گام برمى‌‌دارند.

1. نحل، 43.

در هنگامه حرمان از محضر آن اسوه‌‌هاى معصوم و در دوران غيبت امام عصر(عجل الله تعالى فرجه الشريف) وظيفه راهنمايى و روشنگرى جامعه اسلامى بر عهده عالمان دينى و مراجع تقليد نهاده شده و اين جانشينان شايسته حيات خود را وقف حفظ، شناسايى و تبليغ دين ساخته‌‌اند و با تلاش و مجاهدتى خستگى‌‌ناپذير مى‌‌كوشند تا حريم دين را از هجوم بدخواهان و وسوسه‌‌گران حفظ كنند و رسالت الهى خويش را به انجام برسانند. بر اين اساس، بر امت اسلامى واجب است كه با تقليد و پيروى از آن بزرگواران، تا حدودى خلأ حرمان از درك محضر امام عصر(عجل الله تعالى فرجه الشريف) را پر سازند. اما على رغم اينكه تقليد راه‌‌كارى براى كشف حقيقت و مراجعه به متخصصان در هر رشته‌‌اى، امرى عقلى و فطرى است و مراجعه به كارشناسان دينى از پشتوانه عقلى و منطقى برخوردار، و مدار سيره مستمر عقلا بوده است، عدّه‌‌اى تقليد و پيروى از رهبران دينى را ناپسند معرفى مى‌‌كنند و با مغالطه‌‌هاى سخيف و با ترويج اين شعار فريبنده كه همه مردم مى‌‌توانند هرگونه بخواهند تصميم بگيرند و انتخاب كنند، مى‌‌كوشند تا اذهان مردم و به خصوص جوانان را آشفته سازند.

ترديدى نيست كه در اين قلمرو، مغالطه‌‌ها و شبهه‌انگيزى‌‌هاى شيطانى بر اساس طرح و نقشه‌‌هاى حساب شده و در جهت تقدس‌زدايى، دين‌زدايى و در هماهنگى كامل با عوامل استكبار و دشمنان اسلام و به منظور فروپاشى نظام اسلامى و خارج ساختن دين از عرصه زندگى مردم، انجام مى‌‌گيرد. از اين روى، شبهه افكنان تنها به زير سؤال بردن مسأله تقليد و الگودهى در رفتار اكتفا نمى‌‌كنند و فراتر از آن، تبعيت از گفتار و آموزه‌‌هاى دينى را نيز زير سؤال مى‌‌برند.

در اين راستا با توجه به وظيفه‌‌اى كه خداوند بر عهده دين‌‌باوران و عالمان دين نهاده تا قامت برافرازند و با همت بلند خود آتش فتنه‌‌هايى را كه دين ستيزان بر مى‌‌افروزند خاموش سازند، حكيم فرزانه، حضرت آيت‌‌الله مصباح

يزدى(ادام الله ظله العالى) مباحثى را در تبيين جايگاه و ضرورت تقليد و قلمروهاى آن در آخرين دهه ماه مبارك رمضان سال 1381 در دفتر مقام معظم رهبرى در شهر مقدس قم ايراد كردند و به رد شبهات بدخواهان پرداختند. اين نوشتار نگارش مباحث مزبور است كه توسط جناب حجة‌‌الاسلام آقاى كريم سبحانى قلمى شده است. ضمن تقدير از زحمات ايشان اميد آن داريم كه نشر اين اثر مرضى خداوند و حضرت ولى عصر(عجل الله تعالى فرجه الشريف) و مقبول جويندگان و تشنگان معارف دينى قرار گيرد.

انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى(رحمه الله)