مقدمه

با اين‌كه ما معتقديم قرآن كريم بزرگ‌‌ترين هديه الهى براى انسان‌‌ها و گران‌‌بهاترين ميراث پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) در ميان مسلمين است، امّت اسلامى آن طور كه شايسته است براى استفاده از اين ميراث عظيم از خود همّت نشان نداده و نمى‌‌دهد. جامعه اسلامى پس از وفات پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) على‌‌رغم تأكيدات فراوان حضرتش مبنى بر وجوب رجوع و عمل به قرآن، به عنوان ثقل اكبر، و فرا گرفتن علوم قرآن از اهل‌‌بيت(عليهم السلام) به عنوان ثقل اصغر، از تمسك به اين حبل متين الهى محروم مانده است. در نتيجه جامعه اسلامى از جايگاه اصلى خويش كه قرآن آنها را بدان مژده داده و مى‌‌فرمايد: «اَنْتُمُ الاْعْلَوْنَ اِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ»(1) بازمانده‌‌اند و امروزه به اين واقعيت تلخ مى‌‌بايد اقرار نمود كه جامعه اسلامى به دليل فاصله گرفتن از واقعيت قرآن و علوم اهل‌‌بيت، متحمّل خسارت‌‌هاى جبران ناپذيرى شده است.

اما على‌‌رغم دورى مسلمين از حقيقت قرآن و غريب بودن اين گوهر آسمانى و عطيه رحمانى، پرداختن به ظاهر آن در ميان مسلمين گهگاه از رواج و رونق خوبى برخوردار بوده است.

عموم مسلمانان قرآن را كتابى مقدس و آسمانى كه در شب قدر بر قلب مبارك پيامبر نازل شده است، مى‌‌شناسند و بدان احترام مى‌‌گذارند. امروزه چاپ قرآن كريم با كاغذهاى عالى و جلدهاى زرّين، و تلاوت و حفظ آن و تسلط بر علومى كه به ظواهر قرآن مى‌‌پردازد؛ از قبيل تجويد و مانند آن جايگاه ويژه‌‌اى در فرهنگ مسلمين پيدا كرده است و هر از چند گاهى شاهد برگزارى مسابقات حفظ و قرائت قرآن كريم در سطح بين‌‌الملل كشورهاى اسلامى هستيم و اين خود جاى بسى خوشوقتى است.

البته ناگفته نماند كه رونق گرفتن قرآن كريم در ساير كشورهاى اسلامى نيز تا حدود زيادى مرهون حضرت امام خمينى(رحمه الله) و پيروزى انقلاب اسلامى ايران بوده است؛ زيرا

1. آل عمران، 139.

بعد از پيام حضرت امام خمينى(رحمه الله) مبنى بر اداره حرمين شريفين به دست شورايى متشكل از كشورهاى اسلامى بود كه عربستان به تعمير و توسعه حرمين شريفين، پرداخت و در كنار آن به چاپ و نشر قرآن و هديه آن به حجاج كشورهاى اسلامى پرداخت تا بدين وسيله خود را پيشگام تبليغ اسلام و قرآن وانمود كند و از توجه ملت‌‌ها و كشورهاى مسلمان به ايران اسلامى جلوگيرى كند.

در هر حال، پرداختن به ظاهر قرآن و دور ماندن از حقيقت آن، از بزرگ‌‌ترين مشكلاتى بوده است كه پيوسته جوامع اسلامى از ناحيه آن ضربه‌‌هاى جبران‌‌ناپذيرى خورده‌‌اند. روشن است كه تا مسلمانان از ظاهر قرآن به باطن آن در نگذرند و از گفتار به عمل روى نياورند، هدايت قرآن درباره آنها تحقق نيافته است.

اين مجموعه در صدد بررسى عوامل دور افتادن مسلمانان از حقيقت قرآن و عترت، پس از وفات پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) نيست. آنچه در اين نوشتار آمده، جلوه‌‌هايى از حقيقت قرآن از ديدگاه نهج‌‌البلاغه و از زبان قرآن ناطق است و خواننده، قرآن را از منظر امير مؤمنان(عليه السلام) مى‌‌شناسد و با عظمت آن آشنا مى‌‌شود. همچنين به طرح پاره‌‌اى از شبهاتى كه از جانب برخى معاندان مطرح مى‌‌شود و پاسخ آنها، پرداخته شده است. در خاتمه نيز از زبان على(عليه السلام)، علل و انگيزه‌‌هاى شيطانى طرح اين گونه شبهه‌‌ها بيان مى‌‌گردد.

لازم به ذكر است كه مطالب اين كتاب در واقع مجموعه چند سخنرانى است كه حضرت آيت اللّه مصباح يزدى در رمضان سال 1378 هجرى شمسى در قم ايراد داشته‌‌اند. از آن‌‌جا كه سعى بر آن بوده كه تا حد امكان، مطالبى كه استاد بيان كرده‌‌اند كم و زياد و جابه‌‌جا نشود و فقط تلاش شده زبان گفتارى به زبان نوشتارى نزديك گردد، لذا طبيعى است كه دقت‌‌هاى معمول نگارشى و ويرايشى به طور كامل و صددرصد اِعمال نشود.

در پايان از محقق ارجمند جناب حجت‌‌الاسلام محمدى كه كار تدوين اين مجموعه را به انجام رسانده‌‌اند و نيز جناب حجت‌‌الاسلام نادرى كه امر ويرايش آن را برعهده داشته‌‌اند سپاسگزارى نموده و مزيد توفيقات ايشان را از درگاه ايزد منّان خواستاريم.

انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى(رحمه الله)