پيش‌‌گفتار

فهم بايسته و صحيح متون دينى همواره از دغدغه‌‌هاى مهم بشر بوده است. گذشت زمان و فاصله گرفتن از عصر نزول وحى، موجب دشوارى دست‌‌يابى به اين امر و فزونى اين دغدغه شده است. با آن كه اولياى دين از آغاز به اين مسأله توجه داشته و راه‌‌كار دست‌‌يابى به فهم درست را در اختيار مخاطبان قرار داده و نسبت به آسيب‌‌هاى پيش‌‌رو هشدارهاى لازم را بيان كرده‌‌اند؛ اما برخى به دليل نا آگاهى و برخى نيز در عين آگاهى و به عمد، از آن روى برتافته و به خطا رفته‌‌اند. اينان در نهايت در دام «تفسير به رأى» متون دينى گرفتار آمده‌‌اند. تفسير كنندگان به رأى، همواره براى درست‌‌نمايى خطاى خود، توجيهاتى مرتكب شده و دلايلى براى اين كار نادرست بيان كرده و مى‌‌كنند. از جمله تازه‌‌ترين شگردهاى اين گروه، امكان طرح معانى مختلف ـ هر چند متناقض ـ براى يك متن است كه به بحث «تعدد قرائت‌‌ها» نامبردار شده و در روزگار ما موافقان و مخالفانى يافته است. اگر چه برخى از طراحان وطنى اين نظريه چنان كه بايد، از منظر علمى بدان نپرداخته‌‌اند و بيشتر در حال و هواى گرايش سياسى خود سخن گفته‌‌اند؛ ولى عالمانى فرهيخته نيز با درك نياز زمان و ضرورت طرح اين مبحث، در فرصت‌‌هاى مناسب به تبيين آن پرداخته و شبهات كژانديشان را پاسخ گفته‌‌اند. استاد فرزانه حضرت آيت‌‌الله مصباح يزدى دام ظله نيز در طى ساليان گذشته، در گفتارهاى متعدد و در

محافل مختلف علمى و فرهنگى(1) به تبيين و تشريح زواياى اين موضوع پرداخته و نكات ارزشمندى در اين باب ارايه فرموده‌‌اند. كتاب حاضر گزيده‌‌اى از آن مباحث است كه به محضر ارباب دانش تقديم مى‌‌گردد؛ باشد كه اندكى از غبار شبهات نظريه‌‌پردازان «تعدد قرائت‌‌ها» را بزدايد و بر دقت و ژرف‌‌نگرى مفسران متون دينى بيفزايد و مرزهاى عقيده و ايمان را مستحكم‌‌تر سازد.

در پايان لازم مى‌‌دانيم از جناب حجت الاسلام غلام‌‌على عزيزى كه زحمت تحقيق و نگارش اين اثر را بر عهده داشته‌‌اند تقدير و تشكر نماييم.

اميد كه اين تلاش ناچيز مقبول درگاه بارى تعالى قرار گيرد و خشنودى حضرت ولىّ عصر ارواحنا فداه را فراهم آورد.

يا أَيُّهَا الْعَزِيزُ مَسَّنا وَ أَهْلَنَا الضُّرُّ وَ جِئْنا بِبِضاعَة مُزْجاة فَأَوْفِ لَنَا الْكَيْلَ وَ تَصَدَّقْ عَلَيْنا إِنَّ اللّهَ يَجْزِي الْمُتَصَدِّقِين

مركز انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى(رحمه الله)

1. اين گفتارها در پيش از خطبه‌‌هاى نماز جمعه تهران، ديدار با استادان و دانشجويان دانشگاه تهران، حسينيه شهداى قم، مصاحبه با مجله معرفت و... مطرح شده است. هم‌‌چنين بخشى از مباحث كتاب حاضر، پيش‌‌تر در مجله معرفت (ش48) و بخشى ديگر طىّ مقاله‌‌اى در كتاب «قرائت دين» منتشر شده و بخش‌‌هايى ديگر از آن نيز در كتاب نظريه حقوقى اسلام (ج2) آمده است.