مقدمه

مؤمن را به مَثَل كوهى استوار گفته‌اند كه حوادث و تندبادهاى روزگار او را از پاى در نخواهد آورد. بى‌گمان، پيوستگى و ارتباط او با مبدأ هستى و مركز قدرت لايزال و منبع عزت لم يزل، موجب اين صلابت و استحكام اعجاب‌انگيز است.

آنان زورق دل را در ميان درياى پرتلاطم حوادث به ريسمان محكم الهى بسته‌اند و لذا امواج كوه‌پيكر آن كوچك‌ترين لرزش و آسيبى به آن نخواهند رساند.

آرى، آنان به ياد خدا دل داده‌اند و به ذكر پروردگار سر سپرده‌اند كه به چنين آرامش و اطمينانى دست يافته‌اند.

يكى از بالاترين مصاديق ياد خدا نماز است كه أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرِي پرده از اين راز برداشته و آدميان را در روزگار پرغوغا به ويژه در عصر رقابت در ميدان تكنيك و صنعت به فضايى آرام‌بخش فرامى‌خواند و آهنگ پرطنين أَلا بِذِكْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ را در گوش جان او مى‌نوازد. دل آرام گيرد به ياد خداى. و چه خوش گفته‌اند: زندگى بدون نماز و نيايش چون جامى خالى است كه هنگام تولّد به لب گرفته و در هنگام مرگ آن را دور مى‌اندازيم.

چند نكته در باب نماز

اينك به چند نكته در باب نماز مى‌پردازيم:

1. حقيقت صلوة عبارت است از مواصلت ميان خداوند و بنده و انسان بدون طهارت شايسته حضور در آن بارگاه نيست‌؛ پس بايد وضو گرفت و با بدنى پاك به نماز ايستاد.

2. ارباب مراقبت گويند: وضو را بايد با تأنّى و از سر خضوع گرفت و به معانى و اسرار آن توجه كرد كه حضور قلب در نماز به اندازه حضور انسان در وضو است.

3. پيش از شروع نماز بايد دل را از آنچه كه دنيوى و موجب تشتّت خاطر است فارغ گردانيد تا در نماز بفهمد كه چه مى‌كند و چه مى‌خواند و مست از غفلت و مشمول لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى نباشد و از اين رو گفته‌اند: اِذا حَضَرَ الْعِشاءُ وَ الْعَشاءُ فَقَدِّمُوا الْعَشاءَ.

4. قبل از نماز بايد به مستحبات پرداخت كه تيرگى‌هاى دل به بركت نور آنها برخيزد و باطن نمازگزار شايستگى مناجات پيدا كند و نفحات روح‌بخش الهى وزيده و بركات نامتناهى بر وى نازل گردد.

5. نماز را شايسته است كه به جماعت بخوانند كه ارواح مؤمنان با اجتماع وحدت پيدا مى‌كند و اگر احياناً يكى غافل بود ديگران كه حاضرند غفلت او را جبران كرده و نماز ناقص او كامل گردد.

6. پيامبر(صلى الله عليه وآله) از شدت رحمت و شفقت بر امّت خواست كه آنها را از مقامات و احوال خود در شب معراج برخوردار گرداند و لذا وقتى كه بر بساط قرب الهى قدم گذارد، درخواست نمود كه از اين كرامت تحفه‌اى براى امّت خود بياورد، و لذا نماز را كه صورت حال او بود با او همراه كردند تا هنگام بازگشت از سفر معراج با امّت در ميان نهد و لذا نماز را معراج مؤمن گفته‌اند.

7. نماز حرمى باشكوه از حرم‌هاى الهى است كه بابى براى ورود دارد با تكبيرة الاحرام و بابى براى خروج دارد با سلام و چندين موقف دارد با جلوه‌هايى از جلوات الهى و پذيرايى‌هايى شايسته از ميهمان.

جاى تأسّف است كه انسان به چنين حرمى وارد شود و غافل بيرون رود بدون آن‌كه مشاهده و مكالمه‌اى كند و از مائده‌اى بهره بگيرد.

8. در شكل ظاهرى نماز سرّ عبادت تمامى فرشتگان نهفته است. چون برخى از آنها همواره در حال ركوع و برخى هميشه در حال سجود و برخى قيام و برخى قعود و برخى دعا و برخى استغفار و برخى تلاوت و برخى تسبيح و برخى تحميد و برخى صلوات بر پيامبر(صلى الله عليه وآله) هستند. پس نمازگزار با هر يك از بخش‌هاى نماز خود، در سلك گروهى از فرشتگان درمى‌آيد.

درباره اين كتاب

بى‌ترديد در باب نماز زيباترين و عالى‌ترين سخنان را پيامبر رحمت و خاندان عصمت ـ عليهم صلوات الله ـ بيان نموده و وارثان آنها با برداشت‌هاى زيبا و دل‌انگيز خود تشنگان حقيقت را از آن كوثر معرفت جرعه‌ها نوشانده‌اند.

يكى از آن دل‌باختگان كوى حق، استاد عالى‌مقام حضرت آية الله مصباح يزدى سنگربان مقاوم و پرصلابت فكر و فرهنگ و انديشه و ايمان است كه تفسير مَنْ اَخْلَصَ للهِِ اَرْبَعينَ صَباحاً را عملا به نمايش گذارده و ينابيع حكمت را با بيان و بنان خود به سوى مشتاقان جارى ساخته و ده‌ها اثر جاودان به يادگار نهاده و مصداق عَيْناً يَشْرَبُ بِها عِبادُ اللهِ است. اين اثر نيز در باب نماز از ميان گفته‌ها و نوشته‌هاى آن بزرگوار برگرفته، به صورت مستقل عرضه مى‌گردد.

اميد آن‌كه مقبول حضرت حق و ذخيره براى روزى باشد كه لا يَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ.

با آرزوى تعجيل در ظهور مهدى امم و منجى عالم ‌ارواحنا فداه ‌ـ و سلامتى و طول عمر پيشواى عظيم الشأن جمهورى اسلامى ايران حضرت آية الله خامنه‌اى ‌دامت بركاته ‌ـ.

سيد محمدرضا غياثى كرمانى